روغن پالم یا نخل (Palm Oil) یکی از پرمصرف‌ترین روغن‌های گیاهی در جهان است که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد، علاوه بر کاربردهای گسترده در صنایع غذایی، به یک جزء حیاتی در صنعت خوراک دام و طیور و سایر بخش‌های صنعتی تبدیل شده است. این روغن که از میوه درخت نخل روغنی استخراج می‌شود، به عنوان یک منبع غنی و پایدار انرژی در جیره‌های غذایی و یک ماده اولیه ارزشمند در محصولات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه این مقاله از لادرفت با ما همراه باشید تا به بررسی دقیق روغن پالم بپردازیم.
روغن پالم از بخش گوشتی میوه درخت نخل روغنی (Elaeis guineensis) به دست می‌آید. این میوه شبیه خرمای درشت و نارنجی است. به دلیل ترکیب خاص اسیدهای چرب، در دمای اتاق به صورت نیمه‌جامد یا جامد است.
این روغن به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
استخراج شده از پالپ (گوشت) میوه، که حاوی تقریباً ۵۰ درصد اسیدهای چرب اشباع است (عمدتاً اسید پالمیتیک).
(Palm Kernel Oil) استخراج شده از هسته میوه، که میزان اشباعیت آن به بیش از ۸۰ درصد می‌رسد (عمدتاً اسید لوریک) و ویژگی‌های متفاوتی دارد.
نکته: روغن پالم خام به دلیل داشتن بتاکاروتن بالا (منبع ویتامین A)، به رنگ نارنجی متمایل به قرمز است، اما پس از تصفیه (برای مصارف خوراکی و صنعتی) سفید یا بی‌رنگ می‌شود.
تولید روغن پالم شامل مراحل زیر است:
خوشه‌های میوه نخل پس از برداشت، با بخار آب گرم استریلیزه می‌شوند تا فعالیت آنزیم‌هایی که باعث فساد می‌شوند متوقف شود.
میوه‌ها از ساقه جدا شده و خیسانده و پخته می‌شوند.
میوه‌های پخته شده تحت فشار قرار می‌گیرند تا روغن پالم خام از سلول‌های گوشتی میوه خارج شود.
روغن پالم خام حاوی آب و ناخالصی است. این روغن برای جداسازی و زلال‌سازی، در تانک‌های بزرگ ته نشین می‌شود. سپس طی فرآیندهایی مانند خنثی‌سازی، رنگ‌بری (حذف کاروتن) و بوگیری پالایش می‌شود تا روغن پالم تصفیه‌شده، مناسب برای مصرف انسان یا خوراک دام و مصارف صنعتی، به دست آید.
برای افزایش قابلیت مصرف در جیره‌های دامی، روغن پالم تصفیه‌شده طی فرآیند خشک کردن پاششی (اسپری درایینگ) به صورت پودر چربی پالم با حداقل رطوبت تبدیل می‌شود که منبع انرژی بسیار غنی است.
روغن پالم عمدتاً از تری‌گلیسیریدها تشکیل شده است. ترکیب اسیدهای چرب در روغن پالم تصفیه‌شده (نوع معمولی که از گوشت میوه به دست می‌آید) به صورت تقریبی زیر است:
روغن پالم به دلیل ترکیب شیمیایی و خواص فیزیکی خود، مزایای متعددی را در کاربردهای مختلف به همراه دارد:
به دلیل درصد بالای اسیدهای چرب اشباع، روغن پالم مقاومت بسیار خوبی در برابر اکسیداسیون (ترشیدگی) و حرارت دارد. این پایداری باعث می‌شود محصولات حاوی آن، ماندگاری طولانی‌تری داشته باشند.
روغن پالم یک منبع کالری بسیار بالا و غنی از انرژی است. این ویژگی آن را به یک افزودنی حیاتی در خوراک دام و طیور پر تولید تبدیل می‌کند تا نیازهای متابولیکی بالای حیوان به بهترین نحو تأمین شود.
این روغن در مقایسه با بسیاری از روغن‌های گیاهی دیگر، مقرون‌به‌صرفه بوده و با بازدهی بالای تولید در واحد سطح، برای تولیدات صنعتی انبوه بسیار مناسب است.
حالت نیمه‌جامد روغن پالم در دمای اتاق، به آن ویژگی‌های بافت‌دهی و پایداری ساختاری خاصی می‌بخشد که در تولید محصولاتی مانند مارگارین، شکلات و پلت‌های خوراک دام بسیار حائز اهمیت است.
روغن پالم در صنایع مختلف زیر کاربرد دارد:
الف) استفاده در خوراک دام و طیور (پودر چربی پالم)
ب) استفاده در صنایع مختلف
کاربرد روغن پالم و مشتقات آن در صنایع مختلف به شرح زیر می باشد:
در ایران، روغن پالم با درصد اسید چرب اشباع بالا (گاهی بالای ۱۹ درصد) که برای مصارف خوراک دام و طیور یا مصارف صنعتی وارد می‌شود، به دلیل ارزان بودن و خواص فیزیکی مناسب، متأسفانه گاهی به صورت غیرمجاز در تولید برخی محصولات خوراکی (مانند بعضی لبنیات پرچرب) نیز استفاده شده است که عوارض جدی برای سلامتی انسان به دنبال دارد. با این حال، استفاده قانونی آن در صنایع آرایشی و بهداشتی و سایر صنایع شیمیایی امری مرسوم و پذیرفته شده است.
در ایران، شرکت‌هایی در زمینه تولید و تأمین مشتقات روغن پالم برای خوراک دام و طیور فعالیت دارند. شرکت اعلا روغن سپاهان با نام تجاری لادر یکی از تولیدکنندگان شناخته‌شده در این حوزه است. این شرکت با تمرکز بر نیازهای صنعت دام و طیور، اقدام به تولید انواع چربی‌های دامی و طیوری با کیفیت بالا کرده است.
از جمله محصولات تخصصی لادرفت با مدیریت آقای اعلائی می‌توان به پودر چربی پالم 30-35 درصد، پودر چربی امگا 3، و روغن‌های ویژه طیوری، روغن تالو، روغن آفتابگردان، روغن سویا دامی، روغن هیدروژنه مرغی و بی شمار محصول دیگر اشاره کرد. شرکت اعلا روغن سپاهان با بهره‌گیری از تکنولوژی مدرن و نظارت متخصصین تغذیه، نقش مهمی در بهبود عملکرد و بازدهی تولید در دامداری‌ها و مرغداری‌های کشور ایفا می‌کند.
روغن پالم به دلیل ترکیب شیمیایی پایدار، پایداری حرارتی عالی، قیمت مقرون‌به‌صرفه و غنی بودن از انرژی، یکی از پرکاربردترین روغن‌های گیاهی در سطح جهان است. اهمیت آن در صنایع دام و طیور به ویژه در تأمین انرژی جیره‌های پربازده، غیرقابل انکار است. برای استعلام قیمت و کسب اطلاعات با کارشناسان لادرفت در تماس باشید.
