تفاله جو دامی که حاصل فرآیند مالتسازی و عصارهگیری است، یکی از محبوبترین و مغذیترین ضایعات صنایع غذایی در تغذیه دام محسوب میشود. این محصول نهتنها هزینههای تولید گوشت و شیر را کاهش میدهد، بلکه گامی موثر در جهت حفظ محیط زیست و کشاورزی پایدار است.
تفاله جو یا مالت جو، محصول فرعی کارخانجات تولید ماءالشعیر و عصاره مالت است. زمانی که دانههای جو جوانهزده (مالت) برای استخراج قند و نشاسته پخته میشوند، بخشی از مواد ساختاری دانه باقی میماند که به آن تفاله میگویند. این محصول به دو صورت تر (با رطوبت بالا) و خشک در بازار عرضه میشود و به دلیل داشتن پروتئین و فیبر بالا، جایگاه ویژهای در جیره گاوهای شیری و پرواری دارد.
خیساندن و جوانهزنی: دانههای جو مرطوب شده تا جوانه بزنند و آنزیمهای آنها فعال شود (تبدیل به مالت).
پخت و عصارهگیری: مالت آسیاب شده با آب داغ مخلوط میشود تا نشاسته آن به قندهای قابل حل تبدیل شود.
جداسازی: مایع شیرین (وُرت) جدا شده و آنچه در صافیها باقی میماند، همان تفاله مرطوب جو است.
فرآوری ثانویه: برای ماندگاری بیشتر، این تفاله ممکن است در کوره خشک شده و به صورت پودر یا پلت درآید.
ترکیبات این ماده به گونهای است که آن را به یک «نیمکنسانتره» باارزش تبدیل میکند. در ادامه، اجزای اصلی آن بر اساس ماده خشک (DM) تحلیل شده است:
این مهمترین بخش تفاله جو است. میزان پروتئین آن معمولاً بین ۲۰ تا ۲۸ درصد متغیر است.
ویژگی خاص: بخش قابل توجهی از این پروتئین، “پروتئین عبوری” (Bypass Protein) است؛ یعنی در شکمبه تجزیه نشده و مستقیماً در روده باریک جذب میشود که برای افزایش تولید شیر و رشد عضلات بسیار حیاتی است.
تفاله جو سرشار از فیبرهای ساختاری است که برای نشخوار دام ضروری هستند:
NDF (فیبر نامحلول در شوینده خنثی): حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد. این بخش به حفظ سلامت شکمبه و جلوگیری از اسیدوز کمک میکند.
ADF (فیبر نامحلول در شوینده اسیدی): حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد. این عدد نشاندهنده بخشهایی از گیاه است که هضم دشوارتری دارند اما برای تحریک حرکات دستگاه گوارش مفیدند.
میزان چربی در تفاله جو به طور میانگین بین ۶ تا ۱۰ درصد است.
این چربیها منبع متمرکز انرژی هستند و باعث میشوند چربی شیر در گاوهای شیری افت نکند. همچنین به خوشخوراکی محصول کمک میکنند.
انرژی این محصول حدود ۲.۵ تا ۲.۸ مگاکالری بر کیلوگرم برآورد میشود.
اگرچه نشاسته آن در فرآیند مالتسازی استخراج شده، اما چربی و فیبر قابل هضم موجود در پوسته، انرژی مورد نیاز دام را به خوبی تأمین میکنند.
پروفایل معدنی تفاله جو نیاز به مدیریت دقیق دارد:
فسفر: سطح فسفر در این محصول بسیار بالاست (حدود ۰.۶ درصد) که برای باروری و سلامت استخوانها مفید است.
کلسیم: سطح کلسیم نسبتاً پایین است (حدود ۰.۳ درصد). به همین دلیل در جیره باید از مکمل کلسیم استفاده کرد تا نسبت کلسیم به فسفر متعادل شود.
مالت جو منبع خوبی از ویتامینهای گروه B است که در فرآیند جوانه زدن جو (مالتسازی) مقدار آنها افزایش یافته است. این ویتامینها به بهبود متابولیسم و سیستم ایمنی دام کمک میکنند.
نکته کاربردی: اگر از تفاله تَر استفاده میکنید، به یاد داشته باشید که حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد وزن آن را آب تشکیل میدهد. بنابراین برای محاسبه دقیق مواد مغذی، همیشه باید وزن خشک آن را ملاک قرار دهید (هر ۴ کیلوگرم تفاله تر تقریباً معادل ۱ کیلوگرم تفاله خشک ارزش غذایی دارد).
کاهش هزینهها: قیمت آن به مراتب کمتر از جو خالص یا سویا است.
خوشخوراکی بالا: دامها به دلیل بو و طعم مطبوع مالت، تمایل زیادی به مصرف آن دارند که باعث افزایش کل خوراک مصرفی میشود.
سلامت گوارش: فیبر موجود در آن از بروز اسیدوز (ترش کردن معده دام) جلوگیری کرده و عملکرد شکمبه را بهبود میبخشد.
تأمین پروتئین باکیفیت: اسیدهای آمینه موجود در آن برای رشد بافتهای دامی بسیار مفید است.
با وجود مزایای فراوان، رعایت چند نکته ضروری است:
کارخانه اعلا روغن سپاهان با نام تجاری لادر از پیشگامان در عرصه تولید پودرها، روغن ها و مواد اولیه برای تهیه خوراک دام و طیور می باشد. مجموعه لادرفت به عنوان یک قطب تخصصی در صنعت نهادهها، فراتر از یک واحد تولیدی، در نقش تأمینکننده راهبردی و غنیساز زنجیره ارزش خوراک دام و طیور فعالیت میکند. حضور ما در این بازار، از فرآوری مستقیم برخی محصولات تا تأمین مواد اولیه و افزودنیهای کلیدی برای تولید محصولاتی همچون سبوس برنج دامی، کنجاله زیتون و هسته خرما گسترده است. این شرکت با ارائه دانش فنی و مواد پایه، در فرآیند بهینهسازی و عرضه محصولاتی نظیر روغن هیدروژنه مرغی، روغن حلب دامی، روغن سویا فرآوری شده و همچنین فرمولاسیونهای نهایی مانند دان مرغ بومی، نقشی محوری در ارتقای کیفیت و کاهش هزینههای جیره ایفا مینماید.
تفاله جو یک مکمل پروتئینی و فیبری استثنایی است که میتواند پل ارتباطی میان اقتصاد و کیفیت در دامداری باشد. استفاده صحیح از این محصول نه تنها هزینههای خرید نهادههای گرانقیمت را کاهش میدهد، بلکه به دلیل خوشخوراکی و ارزش تغذیهای، بهرهوری گله را به طور چشمگیری افزایش میدهد. با مدیریت صحیح انبارداری (بهویژه در حالت مرطوب)، این محصول یکی از بهترین گزینهها برای جایگزینی بخشی از غلات در جیره است. برای اطلاع از قیمت و مشاوره با کارشناسان لادرفت در تماس باشید. از توجه و مطالعه شما سپاسگزاریم.
